เห็นหัวข้อแล้วอย่าเพิ่งโวยวายนะครับ เพราะเข้าใจได้ว่า สัปดาห์ที่ผ่านมานั้น คุณครูในโรงเรียนทั่วประเทศต่างก็ปวดเศียร เวียนเกล้า กุมขมับ กับการรีบเร่งสำรวจจำนวนนักเรียนที่เรียนออนไลน์ ตามไปถ่ายรูปบัตรประจำตัวประชาชนนักเรียน ผู้ปกครอง เอาเลขที่บัญชีเงินฝากผู้ปกครองมาสรุปรวบรวม กำลังจะเสร็จพลันก็มีข่าวตามมาว่า หยุดไว้ก่อน เดี๋ยวจะโอนเงินไปที่เขตฯ เขตโอนเงินไปโรงเรียน โรงเรียนเอาไปแจกจ่ายให้ผู้ปกครอง แล้วครูทั้งประเทศก็ได้แต่บ่น

อีหยังว่ะ ตรูอดหลับอดนอนมาเกือบ 7 วัน นี่กลายเป็นอากาศธาตุไปแล้ว ฮ่วย! "

คิดให้รอบคอบก่อนสั่งการได้ไหม? แสดงให้เห็นได้เลยว่า Big Data มันบิ๊กแต่ชื่อ สำรวจมากี่ปีกี่ชาติก็เป็นเศษกระดาษอยู่ดี ไม่เคยได้เอาไปใช้ประโยชน์สักนิดหนึ่ง กระทรวงศึกษาธิการ เป็นกระทรวงที่สำรวจข้อมูลบ่อยที่สุดในประเทศไทย จนน่าจะเปลี่ยนชื่อเป็น "กระทรวงสำรวจทรัพยากรเพื่อการศึกษาแห่งชาติ" ได้แล้ว กระทรวงที่ได้ชื่อว่า "มีนักการศึกษา นักบริหาร จำนวนมาก แต่ก็เป็นการบริหารข้อมูล 0.1 บนกระดานชนวน ที่พอพ่นน้ำลายออกมามากๆ ข้อมูลบิ๊กๆ ก็ลบเลือนไปสิ้น จนต้องสำรวจใหม่ทุกครั้งไป" จริงไหม?

หลังจากที่ กระทรวงศึกษาธิการ ต้องประกาศเลื่อนการเปิดเทอมแรก ปีการศึกษา 2564 ถึงสองครั้งสองครา มีหลายโรงเรียนต้องทำการเรียนการสอนด้วยรูปแบบที่ไม่คุ้นเคยมาก่อน และเริ่มงงกับการดัดจริตใช้คำของผู้นำในวงการศึกษาประเทศสารขัณฑ์นี้ ตั้งแต่ On site, On hand, Online สารพัน ส่วนครูนั้น อ่อนแอ้แล้ หมดพลังไปเนิ่นนานแล้ว พอเริ่มเปิดภาคเรียนกันได้นิดหน่อยในบางโรงเรียนนอกเขตเมืองใหญ่ ลูกหลานเด็กๆ ได้อวดชุดนักเรียนใหม่ได้ไม่กี่วัน การเกิดคลัสเตอร์ใหญ่ๆ ในกรุงเทพฯ และปริมณฑล จนเกิดการสั่งปิดแคมป์คนงานระยะยาวถึง 30 วัน ทำให้แคมป์แรงงานแตก คนงานกระจัดกระจายกลับบ้าน แล้วสิ่งที่ทุกคนคาดการณ์กันไว้แล้วก็เกิดขึ้นจริงๆ

ไม่ใช่แต่แรงงานกลับบ้านเท่านั้น แต่พวกเขาเอาพยาธิโควิดกลับมาแพร่สู่ครอบครัว ชุมชน ในต่างจังหวัดกันด้วย คราวนี้ประเทศไทยถูกตีแตกอย่างสมบูรณ์ ยอดการค้นพบผู้ติดเชื้อโควิดทั่วประเทศสูงขึ้นแตะหลักหมื่นในเวลาเพียงสัปดาห์เดียว มีการค้นพบผู้ติดเชื้อเป็นเด็กนักเรียนในโรงเรียน ที่ได้สัมผัสกับผู้ป่วยที่เป็นญาติพี่น้องที่กลับบ้านมาจากแคมป์คนงาน โรงงานอุตสาหกรรม จนโรงเรียนต่างๆ ต้องสั่งปิดเรียนกันอย่างโกลาหล บางโรงเรียนเพิ่งจะเปิดเรียนเป็นวันแรกได้ไม่ถึงครึ่งวันด้วยซ้ำ ก็ต้องให้ผู้ปกครองต้องมารับลูกหลานกลับบ้านทันทีเพื่อหนีการแพร่ระบาดโควิด

ครู... เมื่อไหร่จะเปิดเทอม

เสียงร้องถามตามหลังผมมา ผู้ถามคงนึกว่าผมยังทำงานในโรงเรียนอยู่เลยถามอย่างนั้น หรือคิดว่าผมน่าจะรู้เพราะติดตามข่าวการศึกษามาโดยตลอด จะด้วยเหตุผลใดก็ตาม ผมก็ตอบฟันธงลงไปไม่ได้ในขณะนี้ แม้ว่า... โรงเรียนจะเป็นนิติบุคคล มีคณะกรรมการสถานศึกษา มีชาวบ้าน ผู้ปกครองมาร่วมด้วยช่วยดูแลการศึกษาของลูกหลาน แต่นั่นก็เป็นเพียงในนาม ทุกอย่างยังคงต้องทำตามคำสั่งการของเบื้องบนโดยตลอด ทั้งๆ ที่เรื่องบางเรื่องนั้นโรงเรียนน่าจะสามารถวิเคราะห์ แก้ปัญหา ดำเนินการเพื่อแก้ไขปัญหาของตนเองด้วยตนเองได้ก็ตาม ในสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด-19 ในครั้งนี้ ต้องแยกโรงเรียนออกเป็น 2 กลุ่ม เพื่อดำเนินการที่แตกต่างกัน ไม่ควรเหมารวมให้เหมือนกันทั่วประเทศ

• โรงเรียนขนาดใหญ่ ที่มีนักเรียนจำนวนมาก อยู่ในเขตเมืองหรือในที่ที่มีคนเดินทางเข้ามาทำกิจธุระพลุกพล่าน ไม่สามารถที่จะคัดกรองพาหะได้โดยง่าย กลุ่มนี้ก็คงต้องอยู่ในมาตรการเฝ้าระวังเข้มข้น ยังเปิดเทอมให้นักเรียนไปเรียนตามปกติในชั้นเรียนไม่ได้ ยิ่งอยู่ใกล้บริเวณที่เกิดคลัสเตอร์ระบาด หรือมีปริมาณพบผู้ติดเชื้อรายวันทุกวันจะมาก-น้อยก็ไม่ควรเสี่ยงที่จะเปิดโรงเรียนในช่วงนี้
• โรงเรียนขนาดเล็ก ที่มีจำนวนไม่มากต่ำกว่า 250 คน ตั้งอยู่ชนบทห่างไกลเมือง อยู่บนเกาะ อยู่บนภู บนดอย อยู่กลางทุ่งนา อยู่กลางป่า ในหมู่บ้านชุมชนที่ไม่มีใครติดเชื้อ มีการเฝ้าระวังอย่างดี มีปริมาณคนเดินทางเข้าออกหมู่บ้านน้อยๆ หรือแทบจะไม่มีเลย มีการตรวจคัดกรองดูแลการเข้าออกตลอดเวลา โรงเรียนลักษณะอย่างนี้ควรจะเปิดเทอมได้แล้ว